Onderzoeksrapport: Discriminatie in de zorg

In opdracht van Statera is er een wetenschappelijk onderzoek verricht naar zorgdiscriminatie van patiënten met een migratieachtergrond. Het onderzoek bestond uit een literatuurstudie (systematic review), een diepte-interview met 6 zorgprofessionals en een patiënten survey onder 183 respondenten. 

Uit het onderzoek komt naar voren dat discriminatie jegens patiënten met een migratieachtergrond voorkomt en zich op een specifieke manier karakteriseert. Uit de literatuur blijkt dat sommige zorgverleners patiënten met een migratieachtergrond anders behandelen vanwege vooroordelen, onbegrip en communicatie- of taalbarrières of zelf niet bewust zijn van hun discriminerend gedrag. Ongeveer de helft van de survey deelnemers hebben discriminatie ervaren in de zorg. Hun ervaring was dat zij niet serieus werden genomen door hun artsen, een negatieve houding ervoeren vanuit de zorgverlener en soms ook openlijke racisme of discriminatie. Sommige patiënten gaven aan geen zorg te ontvangen omdat de klachten aan hun cultuur of afkomst werden gerelateerd. De antwoorden van de patiënten en uit de literatuur komen overeen met de geïnterviewde zorgverleners. Hun ervaring was dat wanneer een collega een patiënt met een migratieachtergrond anders behandelde het meestal onbewust gebeurde vanwege vooroordelen en stereotype beelden. In aantal gevallen werden zelfs behandelplannen onterecht aangepast vanwege de discriminerende beelden over patiënten met een migratieachtergrond. Zorgverleners die patiënten wel eerlijk behandelden worden gekenmerkt als open en geïnteresseerd; zij namen de tijd om de patiënten te begrijpen en behandelen. 

Het anders behandelen van patiënten op basis van hun voorkomen is de definitie van discriminatie. Zorgdiscriminatie heeft ernstige gevolgen op de individuele gezondheid, werkt kansenongelijkheid en gezondheidsverschillen in de hand. Niet alle patiënten ervaren discriminatie en niet alle zorgverleners kunnen discriminerend gedrag vertonen. Wanneer dit wel gebeurd is het een serieuze kwestie die aangepakt moet worden. Statera pleit daarom voor een zorgdiscriminatie meldpunt waar patiënten hun beklag kunnen doen. Daarnaast vraagt Statera aan de overheid om een actief antidiscriminatiebeleid op te zetten in de zorg om patiëntenveiligheid te waarborgen. Voor de zorgverleners geld het volgend advies: bouw culturele competenties op, werk aan bewustwording, werk de vooroordelen en blinde vlekken weg en maak gebruik van tolken